بازی با نوزاد نهتنها شیرین است، بلکه برای تقویت مهارتهای ارتباطی، حرکتی و حسی او ضروری است. اما از آنجا که نوزادان بیشتر وقت خود را در حال خوابیدن، شیر خوردن یا گریه کردن میگذرانند، انتخاب زمان مناسب برای بازی بسیار مهم است.
نوزادان در طول روز چرخههای مختلف هوشیاری را تجربه میکنند. بهترین زمان برای تعامل و بازی زمانی است که نوزاد در حالت هوشیاری آرام قرار دارد:
چشمان باز و هوشیار
بدن آرام و بدون بیقراری
توجه به چهره و صداهای اطراف
نوزاد آماده یادگیری و تعامل است
پاسخدهی به محرکها (صدا، نور، لمس) بهتر است
ارتباط چشمی مؤثرتر برقرار میشود
از بازی و تحریک نوزاد در این حالتها خودداری کنید:
حالت گریه و بیقراری (نیاز به آرامش دارد)
حالت خوابآلودگی (تمایل به خوابیدن دارد)
پس از شیردهی (ممکن است خوابآلود یا سیر باشد)
صحبت کردن با لحن آهنگین (تقویت شنوایی)
نشان دادن اشیاء با رنگهای متضاد (تحریک بینایی)
ماساژ ملایم دستوپا (تقویت حس لامسه)
بازیهای چهرهبهچهره (مانند لبخند زدن یا درآوردن شکلک)
هر نوزاد الگوی منحصر به فردی دارد، اما بهطور کلی این چرخه تکرار میشود:
خواب عمیق → 2. خواب سبک → 3. هوشیاری آرام → 4. گریه/بیقراری → 5. خوابآلودگی
نکته کلیدی:
هوشیاری آرام معمولاً ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از بیدار شدن از خواب اتفاق میافتد.
بازی در زمان مناسب = یادگیری مؤثرتر
پیشگیری از تحریک بیش از حد (که منجر به گریه میشود)
تقویت پیوند عاطفی بین والدین و نوزاد
هرگز نوزاد را مجبور به بازی نکنید! اگر علائم خستگی (مالیدن چشم، بیقراری) نشان داد، زمان استراحت است.
وقتی نوزاد در حالت هوشیاری آرام قرار دارد، بهترین فرصت برای تعامل، بازی و تقویت مهارتها است. در این حالت:
چشمانی باز و کنجکاو – به محیط اطراف و چهره شما خیره میشود.
بدنی آرام و بدون تنش – حرکات شدید یا گریه ندارد.
واکنش به صداها و تصاویر – به صدای شما یا اسباببازیهای رنگی توجه میکند.
علاقه به نوازش و تماس پوستی – از بغل شدن و لمس ملایم لذت میبرد.
آمادگی برای یادگیری: مغز نوزاد در این حالت بیشترین پذیرش را برای تحریکات حسی دارد.
تقویت ارتباط عاطفی: نوزاد به چهره و صدای شما پاسخ میدهد و اعتمادسازی میکند.
بهبود رشد شناختی: بازی در این مرحله به رشد مغز و هماهنگی حواس کمک میکند.
صحبت کردن با لحن کودکانه
از جملات کوتاه و آهنگین استفاده کنید. مثلاً: "سلام فرشتهی مامان! چشات چقدر قشنگه!"
نشان دادن اشیاء با کنتراست رنگی بالا
اسباببازیهای سیاه و سفید یا رنگهای روشن توجه نوزاد را جلب میکنند.
بازیهای چهرهبهچهره
شکلک درآورید، لبخند بزنید یا زبانتان را بیرون بیاورید تا نوزاد تقلید کند.
ماساژ ملایم و تماس پوستی
با حرکات آرام دستوپای نوزاد را ماساژ دهید و با او ارتباط لمسی برقرار کنید.
آواز خواندن یا پخش موسیقی ملایم
لالایی یا آهنگهای شاد با ریتم آرام برای تحریک شنوایی عالی است.
مدت زمان: معمولاً ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از بیدار شدن از خواب رخ میدهد.
نشانهها:
نوزاد ساکت است اما چشمانش باز و هوشیار است.
به آرامی دستوپا میزند یا انگشتانش را تکان میدهد.
ممکن است به صدای شما با تغییر حالت چهره پاسخ دهد.
اگر نوزاد خمیازه میکشد، چشمانش را میمالد یا بیقرار است، زمان بازی نیست! این نشانههای خستگی هستند و نوزاد نیاز به استراحت دارد.
صبحها پس از شیردهی (اگر نوزاد خوابآلود نباشد)
بین چرتهای روزانه
قبل از حمام (چون آب گرم نوزاد را آرام میکند)
بازی در زمان مناسب:
▪️ از تحریک بیش از حد نوزاد جلوگیری میکند.
▪️ به نوزاد کمک میکند الگوهای خواب منظمتری داشته باشد.
▪️ رشد اجتماعی و عاطفی نوزاد را تسریع میکند.
نکته پایانی:
هر نوزاد منحصر به فرد است! اگر فرزند شما در این حالت تمایلی به بازی نشان نمیدهد، اصرار نکنید و به علائم بدنش احترام بگذارید.
#مراقبت_از_نوزاد #بازی_با_نوزاد #هوشیاری_نوزاد #نی_نی_تست
هوشیاری آرام
وقتی نوزاد در حالت هوشیاری آرام قرار دارد، آرام و ساکت است. او از در آغوش گرفته شدن و تماس فیزیکی لذت میبرد، چشمانش کاملاً باز است و به نظر میرسد به صداها و اتفاقهای اطرافش واکنش نشان میدهد. در واقع، او در حال دریافت و پردازش اطلاعات محیطی است! در این حالت، بدنش نیز آرام و بدون تنش باقی میماند.
این زمان، بهترین فرصت برای بازی با نوزاد است! در حالت هوشیاری آرام، نوزاد هم آرام است و هم بیدار، یعنی آماده تعامل و واکنش به بازیهاست. این موقعیت عالی برای بازی معنادار و مؤثر با نوزاد شماست!
حالت هوشیاری فعال (گاهی با نام هوشیاری بیقرار شناخته میشود)
در این حالت چشمان نوزاد باز است اما حرکات زیادی دارد و ممکن است بیقرار به نظر برسد. او ممکن است ناراحت باشد یا در آستانه گریه قرار داشته باشد. اگر آرام شود، ممکن است به حالت هوشیاری آرام بازگردد. در این حالت، نوزاد ممکن است نشانههای گرسنگی نشان دهد و نیاز به تغذیه داشته باشد. بنابراین، این زمان معمولاً برای بازی مناسب نیست، اما میتوان با آرام کردن نوزاد، او را به حالت هوشیاری آرام رساند.
حالت گریه
وقتی نوزاد گریه میکند، در حال بیان نیاز خود است. ممکن است گرسنه، خسته، نیاز به تعویض پوشک یا ناراحت باشد. در این حالت بهتر است با برطرف کردن نیازهایش (مثل تغذیه یا تعویض پوشک) به او کمک کنید تا به حالت آرام بازگردد. این زمان برای بازی مناسب نیست، چون تمرکز نوزاد بر رفع نیازهایش است.
حالت خوابآلودگی
این حالت زمانی است که نوزاد در حال بیدار شدن از خواب سبک است یا در حال به خواب رفتن مجدد است. چشمانش ممکن است باز یا بسته باشد و اگر باز باشد، نگاهی مات خواهد داشت و حرکاتش کند میشود. در این حالت نباید با نوزاد بازی کرد، چون نیاز به خواب دارد و واکنشی به بازی نشان نمیدهد.
نوزاد همچنین حالتهای خواب (خواب سبک و خواب عمیق) را تجربه میکند. بهتر است در این زمانها اجازه دهید نوزاد به خواب خود ادامه دهد.
بهترین زمان برای بازی با نوزاد: حالت هوشیاری آرام
وقتی نوزاد در حالت هوشیاری آرام قرار دارد، بهترین فرصت برای بازی و تعامل است! در این زمان میتوانید:
• بازیهای مناسب سن نوزاد را انجام دهید
• مهارتهای حسی و حرکتی او را تقویت کنید
• ارتباط عاطفی عمیقتری برقرار نمایید