سیستم پرسشنامه‌های ASQ: مزایا و کاربردها

پرسشنامه‌های ASQ یک ابزار مؤثر برای شناسایی زودهنگام مشکلات تکاملی کودکان است که مزایای زیادی مانند مشارکت والدین، سهولت در تکمیل و نمره‌دهی، و انعطاف‌پذیری بالا را ارائه می‌دهد

 مقدمه‌ای بر سیستم پرسشنامه‌های ASQ (Ages & Stages Questionnaires®)

ASQ، که ابتدا با نام پرسشنامه‌های نظارت بر نوزادان/کودکان (Infant/Child Monitoring Questionnaires) شناخته می‌شد، به‌طور خاص برای مقابله با چالش‌های ذکر شده در بخش قبلی توسعه یافته است. سیستم ASQ-3 به ماهیت پویا (dynamic nature) تکامل پاسخ می‌دهد و با ارائه فواصل ارزیابی متعدد این مشکل را برطرف می‌کند. مشارکت والدین (parents) در این سیستم تضمین شده است، یا با تکمیل پرسشنامه‌ها توسط والدین یا با کمک پرسنل برنامه که به والدین در تکمیل پرسشنامه‌ها کمک می‌کنند. نیاز به مسئولیت‌پذیری هزینه (cost accountability) با استفاده از والدین برای نظارت بر پیشرفت تکاملی کودکان پاسخ داده می‌شود.

سیستم ASQ-3 از سه مؤلفه تشکیل شده است:

1. پرسشنامه‌ها (questionnaires)

2. روش‌های مؤثر و کارآمد برای استفاده از پرسشنامه‌ها (procedures for efficient and effective use of the questionnaires)

3. مواد حمایتی برای استفاده از پرسشنامه‌ها (support materials for use with the questionnaires)

سیستم ASQ-3 را می‌توان در چهار فاز پیاده‌سازی کرد:

1. برنامه‌ریزی برنامه غربالگری/نظارت (planning the screening/monitoring program)

2. آماده‌سازی، سازمان‌دهی و مدیریت سیستم غربالگری (preparing, organizing, and managing the screening system)

3. اجرای پرسشنامه‌ها، نمره‌دهی و پیگیری (administering and scoring the questionnaires and carrying out follow-up)

4. ارزیابی برنامه غربالگری/نظارت (evaluating the screening/monitoring program)

هر یک از این فازها به‌طور کامل در بخش دوم (فصول 4-7) توضیح داده شده‌اند.

 مزایای سیستم ASQ (Advantages of the ASQ System)

مشارکت والدین (Parent Involvement)

شامل کردن والدین و سایر مراقبین در ارزیابی و نظارت بر تکامل کودکان از مزایای اصلی استفاده از سیستم ASQ است. برنامه‌هایی که فعالیت‌های غربالگری و نظارت را ارائه می‌دهند، می‌توانند در زمینه‌های مختلف از نظر اهداف، جمعیت هدف و منابع موجود بسیار متنوع باشند. این تنوع نیاز به یک سیستم قابل تنظیم دارد که والدین را درگیر کند. با درگیر کردن والدین در گزارش‌گیری پیشرفت تکاملی کودکانشان، به‌جای اینکه فقط متخصصان این کار را انجام دهند، برنامه‌ها در جمع‌آوری اطلاعات انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.

مشارکت والدین در سیستم ASQ نه تنها از نظر اقتصادی منطقی است بلکه به دستورالعمل‌های IDEA 1990 (PL 101-476) و اصلاحات آن در 1997 و 2004 نیز پاسخ می‌دهد، از جمله دستورالعمل‌هایی برای شناسایی زودهنگام مشکلات اجتماعی یا عاطفی در کودکان خردسال با استفاده از ASQ:SE. استفاده از ASQ-3 همچنین به والدین کمک می‌کند تا درک بهتری از مراحل تکاملی (developmental milestones) کودک خود داشته باشند و فعالیت‌های تکاملی مناسب را برای استفاده در خانه یاد بگیرند.

 پایگاه تحقیقاتی معتبر (Sound Research Base)

سیستم غربالگری ASQ به‌طور گسترده مورد آزمایش قرار گرفته است و بر اصول معتبر تکامل کودک (child development) و ارزیابی (assessment) مبتنی است. این سیستم با پشتوانه 30 سال تحقیق دقیق، ثابت کرده است که در شناسایی کودکان دارای تأخیرات تکاملی بسیار دقیق است و دارای حساسیت بسیار خوب (0.86) و خاصیت (0.85) است. ASQ-3 بر روی یک نمونه تحقیقاتی بزرگ از 12,695 کودک استانداردسازی شده است که جمعیت ایالات متحده از نظر جغرافیایی و قومی را شبیه‌سازی می‌کند و شامل نمایندگی از گروه‌های اقتصادی اجتماعی مختلف است. برای اطلاعات بیشتر در مورد تحقیق امپریک (empirical research) پشت ASQ-3 به "گزارش فنی ASQ-3" (ضمیمه C) مراجعه کنید.

 سهولت تکمیل پرسشنامه‌ها (Ease of Questionnaire Completion)

تکمیل پرسشنامه‌ها نسبتاً ساده و مستقیم است و تقریباً 10-15 دقیقه زمان می‌برد. بنابراین، می‌توان آن را با اطمینان توسط افرادی که آموزش خاصی ندیده‌اند انجام داد. بیشتر والدین یا مراقبان انگیزه‌دار می‌توانند پرسشنامه‌ها را بدون کمک تکمیل کنند، اگرچه برخی از والدین ممکن است به کمک حداقلی نیاز داشته باشند (مثلاً تفسیر برخی از موارد). پرسشنامه‌ها در سطح خواندن از چهارم تا ششم ابتدایی نوشته شده‌اند و در صورت لزوم، شامل تصاویر مفید هستند. برخی از والدین (مثلاً والدینی که مشکلات روانی دارند یا قادر به خواندن نیستند) ممکن است نیاز به کمک گسترده‌تری از یک متخصص یا نیمه‌متخصص داشته باشند.

 سهولت نمره‌دهی به پرسشنامه‌ها (Ease of Questionnaire Scoring)

نمره‌دهی به پرسشنامه‌های تکمیل‌شده ASQ-3 نیز ساده و مستقیم است و می‌توان آن را در 2-3 دقیقه توسط پرسنل برنامه انجام داد. نمرات هر بخش تکاملی اضافه شده و سپس با نقاط برش (cutoff points) موجود در برگه خلاصه اطلاعات هر پرسشنامه مقایسه می‌شود. برای برنامه‌هایی که از سیستم مدیریت آنلاین ASQ استفاده می‌کنند، نمره‌دهی پرسشنامه به‌طور خودکار انجام می‌شود. برای برنامه‌هایی که از سیستم تکمیل پرسشنامه آنلاین ASQ و سیستم مدیریت آنلاین ASQ به‌طور همزمان استفاده می‌کنند، نتایج به‌طور الکترونیکی به سیستم مدیریت منتقل شده و برای نمره‌دهی و ارزیابی حرفه‌ای استفاده می‌شود.

 انعطاف‌پذیری در اجرای غربالگری (Flexibility of Screening Administration)

ایجاد یک سیستم غربالگری/نظارت برای ASQ-3 همچنین می‌تواند متناسب با نیازهای خاص جوامع و برنامه‌ها تنظیم شود. اجرای پرسشنامه‌های تکمیل‌شده توسط والدین بسیار انعطاف‌پذیر است. پرسشنامه‌ها می‌توانند به خانه کودک ارسال شوند، توسط والدین در یک وب‌سایت امن آنلاین تکمیل شوند، یا در طول بازدیدهای خانه تکمیل شوند؛ در یک بازدید از مرکز ارزیابی، چکاپ کودک سالم، یا در دفتر پزشک تکمیل شوند؛ یا در طول یک مصاحبه تلفنی با والدین تکمیل شوند. برخی از جوامع و برنامه‌ها ممکن است انتخاب کنند که استراتژی‌ها را ترکیب کنند، به‌طوری که بیشتر والدین پرسشنامه‌ها را از طریق پست یا آنلاین دریافت کنند، در حالی که برخی والدین (مثلاً آن‌هایی که قادر به خواندن نیستند) پرسشنامه‌ها را از طریق مصاحبه تلفنی تکمیل کنند. برخی جوامع ممکن است سیستمی ایجاد کنند که در آن تمام پزشکان و کلینیک‌های پزشکی از والدین بخواهند تا قبل از بازدید کودکشان از چکاپ کودک سالم، پرسشنامه‌ها را تکمیل کنند.