همانطور که بیان شد، گرفتن شرح حال دقیق یک بخش کلیدی در تشخیص بسیاری از اختلالات خواب است. در این شرح حال باید هم بهداشت خواب کودک و هم علائم و نشانههای نگرانکننده مرتبط با اختلالات ذکر شده مورد توجه قرار گیرد.
به جای الگوی ABCs of SLEEPING میتوان از یادآور BEARS برای هدایت گرفتن شرح حال خواب استفاده کرد:
B (Bedtime resistance or sleep-onset delay): مقاومت هنگام خواب یا تأخیر در شروع خواب
E (Excessive daytime sleepiness): خوابآلودگی بیش از حد در طول روز
A (Awakenings at night): بیداریهای شبانه
R (Regularity, patterns, and duration of sleep): نظم، الگوها و مدت خواب
S (Snoring and other symptoms): خروپف و سایر علائم
معاینه بر ویژگیهایی متمرکز میشود که میتوانند در اختلال خواب مشکوک دخیل باشند:
آپنه انسدادی خواب (OSAS): چاقی، عدم رشد مناسب (Failure to thrive)، گفتار تو دماغی، بزرگی لوزهها، تنفس دهانی، چهره آدنوئیدی (صورت باریک و کشیده، زبان پایین قرار گرفته، فک بالای باریک، فک پایین با شیب تند، و باز بودن جلوی دندانها)
سندروم پای بیقرار (RLS): رنگپریدگی (پالور)
نارکولپسی: خوابآلودگی در مطب، علائم بلوغ زودرس، و نبود رفلکس تاندونی در زمان یک حمله کاتاپلکسی
با وجود شیوع بالای مشکلات مرتبط با خواب در کودکان، تعداد متخصصان پزشکی خواب اطفال در ایالات متحده محدود است. علاوه بر این، این متخصصان اغلب در مناطق شهری حضور دارند.
بنابراین، بسیاری از پزشکان مراقبتهای اولیه کودکان (Primary Care) خود را درگیر مدیریت مشکلات و اختلالات خواب بیمارانشان میبینند.
پزشکان مراقبتهای اولیه میتوانند:
مشکلات خواب شایع را بهدرستی تشخیص دهند و موثر درمان کنند.
اختلالاتی مانند وحشتهای شبانه (Sleep terrors)، راهرفتن در خواب (Sleepwalking) و سندروم پای بیقرار (RLS) را مدیریت کنند.
اما در موارد زیر نیاز به ارجاع به متخصصین وجود دارد:
کودکانی که مشکوک به آپنه انسدادی خواب (OSAS) هستند و سپس تشخیص آنها با تست خواب (Polysomnography) تأیید میشود → ارجاع به متخصص خواب، گوش و حلق و بینی، یا ریه بسته به امکانات منطقه.
کودکانی با نارکولپسی مشکوک، چرا که آزمایشهای تشخیصی مرتبط پیچیده هستند و این بیماران معمولاً بهتر است توسط متخصصین فوقتخصصی خواب پیگیری شوند.
برای پزشکان مراقبتهای اولیه اطفال آشنایی با گزینههای دارویی در کودکان با مشکلات خواب میتواند مفید باشد (جدول ۸.۳). شواهد علمی محدودی برای هدایت تصمیمگیری دارویی وجود دارد و در حال حاضر هیچ دارویی برای مشکلات خواب کودکان توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید نشده است.
دسته دارویی | مثال | کاربرد/موارد مصرف | دوز پیشنهادی | عوارض جانبی |
---|---|---|---|---|
آنتیهیستامینها | دیفنهیدرامین، هیدروکسیزین | بیخوابی | دیفنهیدرامین: ۰.۵ میلیگرم بر کیلوگرم، تا ۲۵ میلیگرم (۲۵–۵۰ میلیگرم در بزرگسالان) هیدروکسیزین: ۰.۵ میلیگرم بر پوند | خوابآلودگی، تپش قلب، بیقراری |
آگونیستهای آلفا | کلونیدین، گوانفاسین | بیخوابی (بهویژه در کودکان با ADHD) کابوسها (در بزرگسالان با PTSD) | کلونیدین: دوز شروع ۰.۰۵–۰.۱ میلیگرم گوانفاسین: ۰.۵ میلیگرم (تدریجی تا حداکثر ۴ میلیگرم در روز) | افت فشار خون وضعیتی، برادیکاردی، آریتمی |
بنزودیازپینها | کلونازپام | پاراسمونیا (وحشت شبانه، راه رفتن در خواب) بیخوابی | ۰.۱۲۵–۰.۵ میلیگرم قبل از خواب | آتاکسی، مشکلات رفتاری، سرگیجه |
آگونیستهای غیر بنزودیازپینی گیرنده بنزودیازپین | زولپیدم، اسزوپیکلون | بیخوابی | زولپیدم: ۰.۲۵ میلیگرم بر کیلوگرم | سردرد، سرگیجه، اختلال چشایی |
داروهای ضدافسردگی | ترازدون، آمیتریپتیلین، میرتازاپین، نفازودون | بیخوابی | ترازدون: ۲۵–۵۰ میلیگرم آمیتریپتیلین: دوز شروع ۵ میلیگرم (حداکثر ۵۰ میلیگرم) | پریاپیسم، افزایش وزن، خشکی دهان |
ملاتونین | ملاتونین | بیخوابی | ۰.۰۵ میلیگرم بر کیلوگرم، ۱–۲ ساعت قبل از زمان خواب مطلوب | سردرد، گیجی، خواب تکهتکه |
آگونیستهای گیرنده ملاتونین | راملتئون، تاسملتون | بیخوابی | اثربخشی گزارششده در ۲–۸ میلیگرم | سرگیجه، تهوع، سردرد |
اختصارات: ADHD: اختلال کمتوجهی – بیشفعالی؛ PTSD: اختلال استرس پس از سانحه
منابع:
Troester MM, Pelavo R. Pediatric sleep pharmacology: a primer. Semin Pediatr Neurol. 2015;22(2):135–147
Owens JA, Rosen CL, Mindell JA, Kirchner HL. Use of pharmacotherapy for insomnia in child psychiatric practice: a national survey. Sleep Med. 2010;11(7):692–700
Hintze JP, Paruthi S. Sleep in the pediatric population. Sleep Med Clinics. 2016;11(1):91–103