تفاوت‌های جنسیتی در اختلالات زبانی

پسران در بدو ورود به مهدکودک با احتمال بیشتری نسبت به دختران دچار اختلال ویژه زبانی (SLI) هستند (۸٪ در مقابل ۶٪). همچنین شرایطی مانند اختلال طیف اوتیسم (ASD) و تأخیر کلی رشدی که با مشکلات زبانی همراه هستند، در پسران شایع‌ترند.

عوامل خطر محیطی و اجتماعی

عواملی مانند:

• فقر

• سطح تحصیلات پایین والدین

• افسردگی مادری

می‌توانند نیاز به مداخلات زودهنگام و غنی‌سازی محیط یادگیری را افزایش دهند.

تأثیر استفاده از صفحه‌نمایش

مطالعات نشان می‌دهند:

• شروع زودهنگام (قبل از ۱۸ ماهگی) و مدت‌ زمان طولانی استفاده از صفحه‌نمایش با تأخیر زبانی مرتبط است

• محتوای آموزشی و تماشای همراه با والدین اثرات منفی را کاهش می‌دهد

علل تأخیر زبانی

۱. شرایط رشدی و رفتاری

شامل اختلالاتی مانند:

• اختلال طیف اوتیسم

• ناتوانی ذهنی

• اختلالات ویژه زبانی

۲. سایر تشخیص‌ها و عوامل مؤثر

• شرایط پزشکی/عصبی (مانند کم‌شنوایی)

• عوامل ژنتیکی (مانند سندرم داون)

• عوامل محیطی

باورهای نادرست درباره تأخیر زبانی

۱. "پسرها دیرتر از دخترها صحبت می‌کنند"

• این باور نادرست است. پسران در واقع بیشتر در معرض خطر اختلالات رشدی هستند.

۲. "دوزبانه بودن باعث تأخیر شده"

• دوزبانگی به خودی خود باعث تأخیر زبانی نمی‌شود. باید مهارت‌های کودک در هر دو زبان ارزیابی شود.

۳. "خواهر/برادر بزرگتر به جای او صحبت می‌کند"

• کودکان به طور طبیعی تمایل به ارتباط دارند. عدم این تمایل می‌تواند نشانه اختلال باشد.

۴. "او همه چیز را می‌فهمد، فقط حرف نمی‌زند"

۵. "فقط در خانه صحبت می‌کند" اما معلمش در مهدکودک می‌گوید که او اصلاً آنجا صحبت نمی‌کند، با اینکه از رفتن به مهدکودک بدش نمی‌آید و شش ماه است که به آنجا می‌رود."

توضیح اضافی برای درک بهتر:

این جمله نشان‌دهنده یک وضعیت خاص است که کودک:

• در محیط خانه به راحتی صحبت می‌کند

• در مهدکودک با وجود آشنایی با محیط (۶ ماه حضور منظم) و عدم ناراحتی از حضور در آنجا، اصلاً صحبت نمی‌کند

این حالت می‌تواند نشانه‌ای از "لالی انتخابی" (Selective Mutism) باشد که یک اختلال اضطرابی است و نیاز به ارزیابی تخصصی دارد.

کلمات کلیدی مرتبط:
لالی انتخابی - سکوت موقعیتی - اختلال اضطراب اجتماعی کودکان - مشکل ارتباطی در مهدکودک

• ممکن است نشانه "لالی انتخابی" (یک اختلال اضطرابی) باشد که نیاز به مداخله دارد.

نکات کلیدی

• ارزیابی زودهنگام برای کودکان با عوامل خطر متعدد ضروری است

• باورهای نادرست نباید مانع ارجاع به موقع شوند

• کیفیت تعاملات محیطی نقش مهمی در رشد زبان دارد

این اطلاعات به والدین و متخصصان کمک می‌کند تا درک بهتری از علل و عوامل مرتبط با تأخیر زبانی داشته باشند و مداخلات مناسب را به موقع آغاز کنند.

تأخیر گفتار در کودکان: علائم، سیر طبیعی و هشدارهای مهم

علائم بالینی تأخیر زبانی

کودکان مبتلا به تأخیر در گفتار بیانی ممکن است با تأخیر در milestones زبانی یا مشکلات رفتاری مراجعه کنند.

نشانه‌های هشداردهنده (Red Flags):

• عدم استفاده از کلمات ساده مانند "مامان" یا "بابا" تا 12 ماهگی

• عدم ترکیب دو کلمه تا 24 ماهگی

• مشکلات واضح در بیان جملات ساده تا 3 سالگی

مشکلات همراه احتمالی:

1. مشکلات رفتاری:

   • کج‌خلقی‌های مکرر

   • مشکلات در خودتنظیمی هیجانی

2. مشکلات تغذیه‌ای:

   • جویدن یا بلع نامناسب

   • آب ریزش طولانی‌مدت دهان

3. مشکلات گفتاری:

   • دیزارتری (در کودکان با فلج مغزی)

   • آپراکسی گفتار

سیر طبیعی تأخیر زبانی

• حدود 60% کودکان با تأخیر زبانی خالص تا 3 سالگی به سطح همسالان می‌رسند.

• با این حال، تأخیر زبانی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات و تفاوت های یادگیری در آینده باشد و همراه با مشکلات عصبی روانپزشکی است .

هشدارهای مهم

1. پیش‌بینی دشوار است:

   • نمی‌توان دقیق پیش‌بینی کرد کدام کودکان بدون خدمات خاص خودبه‌خود بهبود می‌یابند و کدام کودکان مشکلات پایدار خواهند داشت .از نظر تاریخچه ای بیشتر کودکان تا سن ورود به مدرسه تشخیص داده نمی شوند 

   • تأخیر در درک زبان (زبان دریافتی) خطر مشکلات پایدار را افزایش می‌دهد.

     تأخیر در درک زبان: یک مشکل پنهان اما جدی

     تأخیر در درک زبان (زبان دریافتی) اغلب نادیده گرفته می‌شود!
     متخصصان اطفال و حتی والدین ممکن است متوجه این مشکل نشوند، چرا که:

     چرا تشخیص این تأخیر سخت است؟

     1. عدم ارزیابی سیستماتیک:

        • پزشکان عمومی معمولاً تست‌های استانداردی برای سنجش درک زبانی انجام نمی‌دهند.

        • ارزیابی دقیق این مهارت‌ها نیاز به ابزارهای تخصصی دارد.

     2. خطای تشخیصی والدین:

        • والدین اغلب گزارش می‌دهند که کودک به دستورات پاسخ می‌دهد.

        • اما در واقع کودک به علائم محیطی (مانند حرکات بدن والدین یا روال همیشگی کارها) واکنش نشان می‌دهد، نه به کلمات!

     مثال‌های هشداردهنده:

     • کودک وقتی می‌گویید "کفشت رو بپوش!" فقط با دیدن کفش در دست شما متوجه می‌شود.

     • در محیط جدید که روال معمول وجود ندارد، قادر به پیروی از دستورات ساده نیست.

     توصیه‌های طلایی:

     ارزیابی تخصصی ضروری است اگر:

     • کودک فقط در روال‌های روزانه از دستورات پیروی می‌کند

     • در محیط‌های جدید مشکلات واضحی در درک نشان می‌دهد

      از متخصصان کمک بگیرید:

     • گفتاردرمانگرها می‌توانند با آزمون‌های استاندارد، درک زبانی را دقیق ارزیابی کنند.

2. تشخیص نادرست:

   • ممکن است کودک به جای درک واقعی کلمات، به حالات چهره یا روال عادی روزانه واکنش نشان دهد.

   • بسیاری از کودکان تا سن مدرسه شناسایی نمی‌شوند.

توصیه‌های کلیدی

 ارزیابی زودهنگام برای کودکانی که نشانه‌های هشداردهنده دارند
 پایش مستمر رشد زبانی حتی در صورت بهبود ظاهری
 توجه به مشکلات همراه مانند اختلالات یادگیری یا رفتاری

کلمات کلیدی 
تأخیر گفتار کودکان - milestones زبانی - نشانه‌های هشداردهنده گفتار - مشکلات زبانی در کودکان - درمان تأخیر زبانی - رشد طبیعی گفتار کودک - اختلالات گفتاری کودکان

 ادامه دارد .... 21/03/1404

ارزیابی تأخیر گفتار در کودکان: راهنمای جامع برای والدین و متخصصان

نظارت و ارزیابی اولیه در مراقبت‌های اولیه سلامت

 نظارت مستمر رشد (Developmental Surveillance)

سیستم مراقبت‌های اولیه با روش‌های زیر رشد زبانی کودکان را پیگیری می‌کند:

• ثبت نگرانی‌های والدین درباره گفتار کودک

• بررسی تاریخچه رشد و زمان رسیدن به نقاط عطف رشدی

• ارزیابی محیط خانوادگی و مراقبتی

• مشاهده مستقیم رفتارهای کودک

• معاینات فیزیکی دوره‌ای

نکته کلیدی: این نظارت مستمر می‌تواند عوامل خطر یا نشانه‌های اولیه تأخیر زبانی را شناسایی کند.

غربالگری تخصصی گفتار و زبان

انجمن پزشکان اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند:

• غربالگری عمومی رشد تکاملی  در 9، 18 و 24-30 ماهگی

• غربالگری اختلالات طیف اوتیسم در 18 و 24 ماهگی

• غربالگری تخصصی زبان هنگام وجود نگرانی

بهترین ابزارهای غربالگری (بر اساس تحقیقات 2015):

زمان ارجاع به متخصص

در این موارد ارجاع ضروری است:

• وجود نگرانی والدین یا پزشک درباره رشد زبانی

• نتیجه مثبت در غربالگری‌ها

• مشاهده نشانه‌های هشداردهنده

گزینه‌های ارجاع:

• مراکز مداخله زودهنگام (برای کودکان زیر 3 سال)

• متخصصان رشد و رفتار اطفال

• آسیب‌شناسان گفتار و زبان (گفتاردرمانگرها)

 نکات طلایی برای والدین

1. پیگیری منظم رشد گفتار کودک را جدی بگیرید

2. از ابزارهای استاندارد غربالگری استفاده کنید

3. در صورت هرگونه نگرانی، ارزیابی تخصصی را به تأخیر نیندازید

4. به خاطر داشته باشید که تشخیص زودهنگام می‌تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه درمان ایجاد کند

کلمات کلیدی :
غربالگری گفتار کودک، ارزیابی تأخیر زبانی، نقاط عطف رشد گفتار، بهترین ابزارهای تشخیص تأخیر گفتار، زمان مراجعه به گفتاردرمانی، نظارت رشد زبانی کودکان، راهنمای کامل ارزیابی گفتار کودک

تاریخچه‌گیری – نکات کلیدی در بررسی سوابق کودک با تأخیر در گفتار بیانی

در ارزیابی کودکان مبتلا به تأخیر گفتار بیانی، توجه به موارد زیر در شرح حال ضروری است [منابع ۴ و ۲۴]:

 نگرانی‌های مراقبین درباره:

• شنوایی کودک

• رشد گفتار و زبان

• رشد اجتماعی

 عوامل خطر کاهش شنوایی:

• سابقه عفونت‌های گوش

• قرار گرفتن در معرض صداهای بلند

• سابقه خانوادگی کم‌شنوایی

 سوابق دوران بارداری و زایمان:

• مواجهه‌های پیش از تولد (مثل مصرف داروها یا الکل)

• عوارض حین بارداری یا زایمان

 رشد و مهارت‌های تطابقی کودک:

• ارزیابی نقاط عطف رشد تکاملی 

• بررسی از دست دادن مهارت‌های قبلی (که ممکن است نشانه اختلالات عصبی باشد)

 سطح تحصیلات والدین و خواهر و برادرها:

• تأثیر محیط آموزشی خانواده بر رشد زبانی کودک

 سلامت روان والدین:

• علائم افسردگی والدین یا تشخیص افسردگی

• انزوای والدین یا خانواده (به‌ویژه در دوران پاندمی کووید-۱۹)

مهارت‌های بازی و تعامل اجتماعی کودک:

• نحوه تعامل با همسالان

• تمایل به بازی‌های مشارکتی یا انفرادی

 سابقه خانوادگی:

• تأخیر زبانی

• مشکلات یادگیری

• کم‌شنوایی در کودکی

• شکست تحصیلی

 محیط زبانی کودک:

• کمیت و کیفیت مواجهه با زبان در خانه و محیط‌های دیگر

• میزان تعاملات گفتاری با کودک

 نحوه استفاده کودک از زبان:

• آیا زبان برای برقراری ارتباط، بیان نیازها، اشتراک احساسات یا بیان ایده‌ها استفاده می‌شود؟

• یا صرفاً برای برچسب زدن اشیا کاربرد دارد؟ (این مورد می‌تواند نشانه‌ای از اختلال طیف اوتیسم باشد)