ارتقای تکامل زبان

ارتقای تکامل زبان (Promotion of Language Development)

همانطور که در تمام زمینه‌های رشد و رفتار، ارتقای توسعه زبان یکی از وظایف اصلی مراقبت‌های اولیه پزشکی است و جزئی از رویکرد مبتنی بر قوت‌ها در مراقبت‌های اولیه کودکان می‌باشد. توسعه زبان بهینه زمانی اتفاق می‌افتد که کودکان در محیط‌های تحریک‌کننده و با پاسخ‌های پیش‌بینی‌پذیر و مناسب رشدی از بزرگسالان قرار می‌گیرند. برخی از خانواده‌ها ممکن است به راهنمایی در مورد استراتژی‌های تشویق به توسعه زبان نیاز داشته باشند.

والدین باید تشویق شوند که "خانه خود را به خانه زبان تبدیل کنند"، به این معنا که در طول فعالیت‌های روزانه با فرزند خود صحبت کنند، حتی اگر فعالیت‌ها به نظر معمولی و بی‌اهمیت برسند. خواندن بلند برای کودکان خردسال تاثیرات مثبت شناخته‌شده‌ای بر زبان و مهارت‌های رمزگشایی خواندن در آینده دارد، همانطور که تحقیقات برنامه Reach Out and Read، که یک برنامه ترویج سواد مبتنی بر مراقبت‌های اولیه است، نشان داده است. تحقیقات نشان می‌دهند که والدین زمانی که برای کودکان خردسال با استفاده از کتاب‌های تصویری می‌خوانند، از زبان پیچیده‌تری استفاده می‌کنند و مقایسه‌های بیشتری بین کتاب و زندگی واقعی انجام می‌دهند، نسبت به زمانی که کتاب‌هایی با متن می‌خوانند.¹³ این عمل به ارتقای استفاده از زبان شفاهی و گفتار محاوره‌ای کمک می‌کند.

سازمان زبان‌شناسی و شنوایی آمریکا (ASHA) دستورالعمل‌هایی در زمینه فعالیت‌های تحریک زبان برای کودکان خردسال دارد که می‌توان آن‌ها را دانلود، مرور و در اختیار خانواده‌ها قرار داد (فعالیت‌های تحریک زبان ASHA).

والدین باید همچنین به یاد داشته باشند که تلویزیون جایگزین مناسبی برای تحریک زبان نیست و باید در سال‌های اولیه زندگی اجتناب شود. نوزادان و کودکان خردسال از تلویزیون همانطور که از تعاملات کلامی شخصی بهره‌برداری می‌کنند، زبان تحریک‌شده‌ای دریافت نمی‌کنند.

تفاوت‌های در رشد زبان (Variations in Language Development)

رشد گفتار و زبان کودکان معمولاً یک فرآیند منظم است، اما مانند بسیاری از جنبه‌های رشد، ظهور زبان با تفاوت‌هایی همراه است. زمانی که والدین نگرانی‌هایی درباره رشد زبان کودکشان دارند، کودک معمولاً در جایی از طیف تفاوت‌های توسعه زبان، مشکل زبان یا اختلال زبان قرار خواهد گرفت. انجام یک غربالگری استاندارد برای توسعه کلی یا زبان خاص کمک می‌کند تا پزشک تعیین کند که کودک در کدام بخش از این طیف قرار دارد.

اگر کودک از غربالگری عبور کند یا امتیاز مرزی داشته باشد، انتظار مراقبتی (Watchful Waiting) به‌عنوان گام بعدی مناسب است که می‌تواند شامل فعالیت‌های تحریک زبان در مراقبت‌های اولیه و پیگیری مداوم باشد. اگر کودک از غربالگری رد شود، ارجاع به مداخلات زودهنگام یا گفتار درمانگر توصیه می‌شود.

اختلال گفتار و زبان به عنوان نقصی در توانایی دریافت، ارسال، پردازش یا درک سیستم‌های نمادین کلامی، غیرکلامی یا گرافیکی تعریف می‌شود.¹⁴ رایج‌ترین تفاوت در رشد زبان تاخیر زبان است. کلمه "تاخیر" به‌طور ذاتی نشان می‌دهد که کودک در نهایت به سطح طبیعی خواهد رسید. از میان کودکانی که در مراحل اولیه دچار تاخیر زبان هستند، تقریباً ۶۰٪ تا سن ۴ سالگی به‌طور کامل جبران می‌کنند و مشکلی باقی نمی‌ماند.⁵

اختلالات جداشدگی زبان (Language Dissociation)

یک تفاوت دیگر در توسعه زبان جداشدگی زبان است. این می‌تواند:

1. در داخل حوزه زبان اتفاق بیفتد، همانطور که وقتی نرخ‌های توسعه بین زبان بیانی و دریافتی متفاوت باشد.

2. بین حوزه‌های مختلف (مثلاً زبان و مهارت‌های حرکتی) اتفاق بیفتد.

انحراف در توسعه زبان زمانی اتفاق می‌افتد که توسعه زبان از معیارهای طبیعی خارج شود، مانند زمانی که کودکان مفاهیم پیچیده‌تری بر پایه زبان می‌آموزند قبل از اینکه آن‌ها مفاهیم اولیه زبان را بیاموزند. مثالی از این مورد، کودکی است که قادر است الفبا یا تیزرهای تلویزیونی را تکرار کند اما هنوز نمی‌تواند نیازهای خود را با کلمات و عبارات بیان کند. چنین انحرافی در توسعه زبان اغلب نشان‌دهنده اختلال طیف اوتیسم (ASD) است.¹⁵

ظهور زبان دیرهنگام (Late Language Emergence)

کودکان کوچک با ظهور دیرهنگام زبان، یا "صحبت‌کنندگان دیرهنگام"، ممکن است برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی اولیه پیچیده باشند. این که کدام کودکان فقط به‌طور طبیعی زبان بیانی خود را با تأخیر توسعه می‌دهند و کدام کودکان همچنان با تأخیر زبان مواجه خواهند شد، چالشی برای تشخیص ایجاد می‌کند. به طور معمول، صحبت‌کنندگان دیرهنگام کودکانی هستند که بین سنین ۱۸ تا ۲۳ ماهگی دارند و واژگان بیانی کمتری از ۱۰ کلمه دارند و یا کودکانی هستند که در سنین ۲۴ تا ۳۴ ماهگی واژگان بیانی آن‌ها شامل ۵۰ کلمه یا کمتر است و یا ترکیب‌های دوکلمه‌ای استفاده نمی‌کنند.¹⁶

عوامل مرتبط با کاهش خطر مشکلات ادامه‌دار زبان

عواملی که با خطر کمتری برای مشکلات ادامه‌دار زبان همراه هستند شامل:

• زبان دریافتی مناسب سن

• استفاده بیشتر از حرکات برای جبران کلمات

• سن پایین‌تر در تشخیص

• پیشرفت مداوم در توسعه زبان

برخی از صحبت‌کنندگان دیرهنگام ممکن است تأخیر زبان بیانی خود را برطرف کنند، اما حتی آن‌هایی که به نظر می‌رسد که بهبود یافته‌اند، اغلب در تست‌های زبان نمرات پایین‌تری نسبت به کودکان با رشد زبان طبیعی دارند. این مشکلات زبانی ممکن است در سال‌های مدرسه پدیدار شوند، زمانی که نیاز به مهارت‌های پیچیده‌تری در زبان است.¹⁶

نکات کلیدی برای والدین و متخصصان

• رشد زبان در کودکان می‌تواند متنوع باشد و تأخیر معمولاً موقت است.

• تشویق به تعاملات کلامی روزانه برای ارتقای رشد زبان ضروری است.

• خواندن بلند یکی از مؤثرترین روش‌ها برای ارتقای زبان و مهارت‌های سواد است.

• صحبت‌کنندگان دیرهنگام ممکن است بهبود یابند، اما در آینده مشکلاتی در مهارت‌های زبانی پیچیده‌تر پیدا کنند.

• مداخله زودهنگام برای کودکانی که دچار تأخیر یا اختلال زبان هستند، اهمیت زیادی دارد.

سوالات پرتکرار (FAQ)

چطور می‌توانم به رشد زبان کودک خود کمک کنم؟
صحبت کردن با کودک در تمام فعالیت‌های روزانه، خواندن کتاب‌های تصویری، و تعامل مستقیم کلامی از بهترین روش‌ها هستند.

چه زمانی باید نگران تأخیر در رشد زبان کودک خود باشم؟
اگر کودک شما در ۲ سالگی هنوز قادر به استفاده از واژه‌های ساده نیست یا در ۳ سالگی هنوز جملات دوکلمه‌ای نمی‌سازد، بهتر است از یک گفتار درمانگر مشاوره بگیرید.

آیا تلویزیون می‌تواند به رشد زبان کودک کمک کند؟
تلویزیون جایگزین خوبی برای تعاملات کلامی با کودکان نیست. برای رشد زبان، گفتار رو در رو و ارتباط شخصی ضروری است.

پاورقی اصطلاحات مهم:

¹ Reach Out and Read: برنامه‌ای برای ترویج سواد در مراقبت‌های اولیه که والدین را تشویق به خواندن بلند برای کودکان می‌کند.
² ASHA (American Speech-Language-Hearing Association): سازمانی در ایالات متحده که دستورالعمل‌ها و منابع زیادی برای ارتقای توسعه زبان دارد.
³ Autism Spectrum Disorder (ASD): اختلال طیف اوتیسم؛ یک اختلال رشدی که بر زبان، ارتباط و رفتارهای اجتماعی تأثیر می‌گذارد.