درمان رفتارهای وسواسی، خشک (Rigid) و تکراری

(Treatment of Compulsive, Rigid, and Repetitive Behaviors)

اختلال وسواس فکری–عملی

(Obsessive-Compulsive Disorder – OCD)

اختلال وسواس فکری–عملی با افکار، تصاویر یا امیال مزاحم و تکرارشونده (وسواس‌ها) مشخص می‌شود که معمولاً باعث اضطراب یا ناراحتی قابل‌توجه در کودک می‌گردند، و همچنین با اعمال ذهنی یا رفتاری تکراری (اجبارها) که کودک احساس می‌کند ناچار به انجام آن‌هاست.

داروهای مهارکننده بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIها) به دلیل اثربخشی و ایمنی اثبات‌شده در کودکان، درمان خط اول OCD محسوب می‌شوند.
SSRIهای تأییدشده توسط FDA برای درمان OCD در کودکان شامل موارد زیر هستند:

• سرترالین (Sertraline)

• فلوکستین (Fluoxetine)

• فلووکسامین (Fluvoxamine)

درمان با SSRI باید با دوزهای پایین آغاز شده و به‌تدریج تا رسیدن به دوز درمانی افزایش یابد. بسته به پاسخ بالینی، هر افزایش دوز باید حداقل ۶ تا ۱۲ هفته فرصت ارزیابی داشته باشد تا به بیشترین دوز مؤثر با کمترین عوارض جانبی دست یابیم.

نکته بالینی مهم آن است کهدرمان مؤثر علائم OCD معمولاً به دوزهایی بالاتر از دوزهای مورد استفاده در افسردگی یا اختلالات اضطرابی نیاز دارد.

کلومیپرامین

(Clomipramine)

داروی ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای کلومیپرامین نیز در درمان OCD کودکان اثربخش است، اما مصرف آن به دلیل عوارض بالقوه جدی محدود می‌شود. این عوارض شامل:

• اختلال در هدایت الکتریکی قلب

• و در موارد نادر، مرگ ناگهانی قلبی

پیش از شروع کلومیپرامین، لازم است:

• سابقه بیماری‌های قلبی–عروقی بررسی شود

• فشار خون، نبض و نوار قلب (ECG) پایه ثبت گردد

با هر افزایش دوز، باید فشار خون، نبض و ECG مجدد انجام شود.

رفتارهای خشک و تکراری

(Rigid and Repetitive Behaviors)

رفتارهای خشک و تکراری یکی از مشکلات شایع در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) هستند.

درمان خط اول این رفتارها باید مداخلات رفتاری باشد، به‌ویژه روش‌هایی که در تحلیل رفتار کاربردی (ABA Therapy) استفاده می‌شوند.

تا کنون، شواهد علمی قوی و کافی برای حمایت از درمان دارویی رفتارهای تکراری وجود ندارد.

با توجه به اثربخشی SSRIها در درمان رفتارهای وسواسی در OCD، این داروها در برخی کودکان مبتلا به ASD برای رفتارهای تکراری استفاده شده‌اند؛ با این حال، قدرت شواهد فعلی برای توصیه SSRIها در درمان رفتارهای تکراری ASD ناکافی است.

برخی داروهایی که در مطالعات باعث کاهش رفتارهای خشک و تکراری در کودکان مبتلا به ASD شده‌اند عبارت‌اند از:

• داروهای ضدروان‌پریشی آتیپیک (Atypical Antipsychotics) مانند ریسپریدون (Risperidone)

• داروهای ضدصرع (Antiepileptic Drugs) مانند والپروات (Valproate)

• داروهای ضداضطراب (Anxiolytics) مانند بوسپیرون (Buspirone)

با این حال، این داروها دارای پروفایل عوارض جانبی قابل‌توجه هستند و کودکان تحت درمان باید به‌طور دقیق و منظم پایش بالینی شوند.

پاورقی – اصطلاحات انگلیسی

• OCD: Obsessive-Compulsive Disorder

• SSRI: Selective Serotonin Reuptake Inhibitor

• FDA: Food and Drug Administration

• ASD: Autism Spectrum Disorder

• ABA Therapy: Applied Behavior Analysis

• ECG: Electrocardiogram

• Atypical Antipsychotics: Antipsychotics (Second Generation)

• Antiepileptic Drugs: AEDs

• Anxiolytics: Anti-anxiety medications