فصل ششم کتاب تکامل AAP : مداخله زودرس (Early Intervention)

نقش متخصصان مراقبت‌های اولیه کودکان در مداخلات توان‌بخشی و حمایتی

از متخصصان مراقبت‌های اولیه کودکان اغلب خواسته می‌شود تا تعداد جلسات درمان‌های توان‌بخشی (گفتاردرمانی، کاردرمانی یا فیزیوتراپی) را که مکمل خدمات مربیان ویژه دوران کودکی است، تعیین کنند.
با این حال، متأسفانه شواهد علمی قوی در متون پزشکی برای راهنمایی پزشکان در این زمینه وجود ندارد.

اگرچه گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی در شرایط توان‌بخشی (rehabilitation) – مانند کودکانی که پس از آسیب مغزی نیاز به یادگیری مجدد مهارت‌ها دارند – به وضوح در بهبود مسیر تکاملی مؤثرند، اما شواهد کافی برای اثبات توانایی این مداخلات در تغییر مسیر تکاملی در شرایط توان‌مندسازی (habilitation) روشن نیست. بسیاری از مطالعات بیشتر بر نمرات آزمون‌های استاندارد تکاملی تمرکز داشته‌اند تا بر نتایج عملکردی واقعی.

مهم‌ترین اصل در مداخله درمانی این است که اهداف درمانی باید هم به‌طور غیررسمی و در فعالیت‌های روزمره و هم در جلسات رسمی دنبال شوند، نه اینکه صرفاً محدود به یک جلسه کوتاه درمانی باشند. در این الگو، والدین یا مراقبان اصلی نقش «درمانگر واقعی» را پیدا می‌کنند؛ زیرا آن‌ها اهداف درمانی را در محیط‌های مختلف تعمیم می‌دهند. این رویکرد نیازمند همکاری و پذیرش (buy-in) از سوی هم والدین و هم درمانگران است.

به‌طور ساده، ممکن است یک کودک برای شروع صحبت یا اشاره کردن نیازی به حضور مستقیم گفتاردرمانگر نداشته باشد؛ اما والدین می‌توانند از طریق خدمات درمانگر بیاموزند چگونه در فعالیت‌های روزانه با کودک خود تعامل کنند و محیطی ایجاد کنند که کودک را به سمت تعمیم اهداف درمانی تشویق کند.

این مدلِ والدین به‌عنوان درمانگر اصلی با نتایج «مطالعه همکارانه مداخله زودرس (Early Intervention Collaborative Study)» پشتیبانی می‌شود. این مطالعه نشان داد که تعامل مادر-کودک یکی از مهم‌ترین عوامل پیش‌بینی‌کننده تغییر در نتایج تکاملی کودک و حتی سلامت روان والدین است؛ مستقل از نوع ناتوانی کودک. همچنین، کیفیت روابط خانوادگی در تغییر مهارت‌های اجتماعی کودکان نقش داشت.

با وجود این، این رویکرد مشورتی و خانواده‌محور مدل تاریخی رایج درمان نیست؛ بلکه مدل خدمت مستقیم (درمانگر با کودک) همچنان الگویی است که بیشتر درمانگران در آن آموزش دیده‌اند و اغلب والدین نیز آن را انتظار دارند. بنابراین، متخصصان مراقبت‌های اولیه کودکان باید نقش آموزشی را برای خانواده ایفا کنند و اهمیت تعمیم اهداف درمانی و فعالیت‌ها را در محیط‌های مختلف توضیح دهند.

نتایج مطالعه همکارانه مداخله زودرس نشان داد که با وجود تنوع گسترده در عملکرد کودک و خانواده و در نوع و میزان خدمات ارائه‌شده، بیشتر کودکان خردسال در برنامه‌های مداخله زودرس در بسیاری از حوزه‌های عملکردی پیشرفت کردند.

در سطح نظام سلامت، متخصصان مراقبت‌های اولیه کودکان در خط مقدم شناسایی مشکلات نیازمند حمایت و دفاع از حقوق (advocacy) قرار دارند؛ از جمله دفاع از دسترسی برابر و مناسب به خدمات مداخله زودرس برای همه کودکان واجد شرایط.
این فعالیت می‌تواند از طریق فصل‌های ایالتی آکادمی اطفال آمریکا (AAP) یا مشارکت در شوراهای هماهنگی بین‌سازمانی محلی و ایالتی انجام شود. حضور در این شوراها دیدگاه پزشکی ارزشمندی را به جمعی ارائه می‌دهد که ممکن است شامل نمایندگانی از برنامه‌های مدیکید ایالتی، سازمان‌های رفاه اجتماعی و دیگر ذی‌نفعان باشند.

جمع‌بندی

مطالعات مداخله زودرس (Early Intervention, EI) نشان داده‌اند که این برنامه‌ها نه تنها بر کودکان، بلکه بر خانواده‌ها و مراقبان آن‌ها نیز اثرات مثبت دارند. افزون بر این، مزایای اجتماعی نیز مشاهده شده است؛ از جمله:

• کاهش بار اقتصادی از طریق بهبود پیامدهای عملکردی،

• کاهش مشکلات بلندمدت اجتماعی، عاطفی یا رفتاری،

• و کاهش نیاز به خدمات آموزش ویژه در آینده.

بنابراین، متخصصان مراقبت‌های اولیه کودکان، از طریق پایش تکاملی (developmental surveillance) و غربالگری، نقش حیاتی در شناسایی مشکلات تکاملی و رفتاری و ارجاع به خدمات مداخله زودرس در کوتاه‌ترین زمان ممکن ایفا می‌کنند. این اقدام برای بهینه‌سازی نتایج کودکان و خانواده‌ها ضروری است.

شناسایی مشکلات تکاملی با غربالگری در سایت نی نی تست امکان پذیر است همین الان ثبت نام کنید 

توصیه‌ای به والدین گرامی:

والدین عزیز، برای اطمینان از تکامل بهینه کودک دلبندتان، توصیه می‌شود از ابزارهای غربالگری معتبر بهره ببرید. شما می‌توانید با جستجوی عبارات "نی نی تست"، "غربالگری تکامل آنلاین" یا "فرم تکامل آنلاین نی نی تست" در اینترنت، به پلتفرم‌ معتبری دسترسی پیدا کنید که امکان انجام تست ASQ آنلاین را برای شما فراهم می‌کنند. پس از تکمیل آزمون، تفسیر تست ASQ به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت و زمینه‌های نیازمند توجه بیشتر رشد کودک خود را به‌طور حرفه‌ای شناسایی کنید. در صورت مشاهده هرگونه تأخیر یا نگرانی، می‌توانید از یک مشاور تکامل در شیراز یا سایر شهرها راهنمایی تخصصی دریافت نمایید تا از ادامه روند رشد سالم فرزندتان اطمینان حاصل کنید.