تأثیر محیط بر تکامل اولیه مغز کودک فصل 3 کتاب AAP تکامل بخش دوم

تأثیر خشونت و فناوری بر تکامل کودک

متأسفانه، خشونت یکی از تأثیرات فرهنگی گسترده بر تکامل کودک در جهان امروز است. کودکان ممکن است با جنگ، تروریسم، محله‌های ناامن و سوءاستفاده خانگی مواجه شوند. این تجربیات می‌توانند حس اعتماد کودک را کاهش داده و او را دچار اضطراب، افسردگی یا رفتارهای پرخطر کنند.

افزایش استفاده از فناوری‌های مبتنی بر صفحه‌نمایش (تلویزیون، بازی‌های ویدئویی، تبلت‌ها و اینترنت) نیز می‌تواند باعث کاهش تعامل اجتماعی، فعالیت بدنی و رشد مهارت‌های تحصیلی و خلاقیت شود. با این حال، استفاده محدود از برنامه‌های آموزشی و مثبت، به‌ویژه در حضور و همراهی بزرگسالان مراقب، می‌تواند باعث بهبود مهارت‌های شناختی، سواد و تکامل اجتماعی کودکان شود. انجمن اطفال آمریکا (AAP) ابزارهایی برای کمک به خانواده‌ها در مدیریت زمان استفاده کودکان از رسانه‌ها و تأثیر آن بر زندگی آن‌ها ارائه کرده است.

عوامل فرهنگی و جامعه‌ای: مؤلفه‌ای کلیدی در سلامت کودک

عوامل فرهنگی و جامعه‌ای جزو عوامل تعیین‌کننده اجتماعی سلامت هستند که از بدو تولد بر سلامت و رفاه کودک تأثیر می‌گذارند. برای ارائه مراقبت مؤثر به کودکان و خانواده‌ها، متخصصان سلامت اطفال باید تمامی جنبه‌های این عوامل محیطی را در نظر داشته باشند. هرچه بهتر بتوانیم تعادل پیچیده و شبکه‌های در هم تنیده این عوامل را درک کنیم، توانایی ما در شناسایی و اجرای راهکارهای مؤثر برای بهبود تکامل و رفتار کودک بیشتر خواهد شد.

مواجهه‌های محیطی قبل و بعد از تولد

علاوه بر جنبه‌های روانی-اجتماعی و فرهنگی محیط، مواجهه‌های محیطی قبل و بعد از تولد نیز بر تکامل و رفتار کودک اثرگذارند. نمونه‌هایی از مواجهه‌های پره‌ناتال (قبل از تولد) عبارتند از:

• سوءتغذیه مادر

• عفونت‌های مادرزادی

• قرار گرفتن در معرض سیگار، الکل، داروهای تفریحی یا داروهای تجویزی

و نمونه‌های مواجهه‌های پست‌ناتال (بعد از تولد) شامل:

• سوءتغذیه

• مننژوانسفالیت

• تماس با دود دست دوم، فلزات سنگین، آفت‌کش‌ها و آلاینده‌های آلی

• مواجهه با شیمی‌درمانی یا تابش

این مواجهه‌ها می‌توانند باعث مرگ سلول‌های عصبی، اختلال در تکثیر و مهاجرت نورون‌ها، اختلال در سیناپتوژنز و میلینه شدن، و تغییر الگوهای متیلاسیون اپی‌ژنوم شوند. کودکانی که در معرض ACEs (تجربیات منفی دوران کودکی) و استرس سمی هستند، اغلب در معرض بالاترین خطر مواجهه با این آلاینده‌ها نیز قرار دارند.

عوامل مقاومت: نقش تاب‌آوری در مقابله با فشارهای محیطی

با وجود تأثیرات متعدد محیطی، برخی کودکان قادرند این اثرات منفی را با تاب‌آوری (Resilience) کاهش دهند. تاب‌آوری به‌طور جهانی به معنای توانایی سازگاری موفق، تغییر مثبت و بازگشت به وضعیت اولیه با وجود فشارها و مشکلات تعریف می‌شود. کودکان تاب‌آور می‌توانند به خوبی کار کنند، بازی کنند، عشق بورزند و امید داشته باشند.

ویژگی‌های کلیدی کودکان تاب‌آور

پنج ویژگی اصلی تاب‌آوری عبارتند از:

1. شایستگی اجتماعی: توانایی ایجاد پاسخ مثبت از دیگران، سازگاری، همدلی، ارتباط مؤثر و توسعه حس شوخ‌طبعی. شوخ‌طبعی به کودک کمک می‌کند تا به خود یا موقعیت‌ها بخندد و دیدگاه‌های جدیدی داشته باشد.

2. مهارت‌های حل مسئله: توانایی برنامه‌ریزی، تفکر انتقادی و انعطاف‌پذیری. کودکان دارای این مهارت می‌توانند در زمینه‌های اجتماعی و شناختی راهکارهای متنوعی ارائه دهند.

3. آگاهی انتقادی

4. خودمختاری

5. احساس معنا و هدف

این ویژگی‌ها باعث رفتارهای مثبت اجتماعی، ایجاد روابط سالم و دوستی‌های اولیه در کودکان می‌شوند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا در مواجهه با مشکلات رشد بهتری داشته باشند.

تاب‌آوری در کودکان: مهارت‌های کلیدی و عوامل حمایتی

یکی از مهارت‌های حیاتی در کودکان آگاهی انتقادی (Critical Consciousness) است؛ یعنی توانایی شناخت فشارها و نابرابری‌های محیطی و ایجاد راهکار برای غلبه بر آن‌ها.

خودمختاری و هویت شخصی

خودمختاری نشان‌دهنده هویت قوی و حس خودشناسی است. کودکان خودمختار می‌توانند مستقل فکر و عمل کنند و در صورت مواجهه با محیط‌های ناکارآمد، به‌طور سازگار از آن فاصله بگیرند. این توانایی منجر به ایجاد کنترل درونی، احساس تسلط بر وظایف و خودکارآمدی می‌شود.

معنا و هدف در زندگی

داشتن حس معنا و هدف، باعث ایجاد باور به آینده مثبت می‌شود. این حس از طریق اهداف، انگیزه، پشتکار، امیدواری و ارتباطات معنوی شکل می‌گیرد و یکی از مهم‌ترین پیش‌بینی‌کننده‌های موفقیت در زندگی است. کودکانی که حس هدف دارند، بیشتر به دنبال رضایت طولانی‌مدت هستند تا لذت‌های فوری که ممکن است از رفتارهای پرخطر حاصل شود.

عوامل حمایتی: چگونه کودکان در برابر سختی‌ها مقاومت می‌کنند؟

ویژگی‌های تاب‌آوری در کودکان با عوامل حفاظتی (Protective Factors) تقویت می‌شوند. این عوامل می‌توانند ذاتی باشند، مانند:

• سلامت خوب

• جنسیت مونث

• خلق و خوی آسان

و یا از محیط کودک ناشی شوند، شامل خانواده، مدرسه و جامعه. این عوامل حفاظتی عمدتاً در سه حوزه قرار می‌گیرند:

1. روابط حمایتی و مراقبتگرانه

2. انتظارات مثبت و بالا

3. شرکت معنادار در فعالیت‌ها

وجود این عوامل در مراحل حیاتی تکامل کودک، ویژگی‌های لازم برای تاب‌آوری بلندمدت را ایجاد و تقویت می‌کند.

عوامل حفاظتی خانوادگی

• یک رابطه پایدار، عاشقانه و محبت‌آمیز حتی از یک والد، مهم‌ترین عامل حفاظتی خانواده است. این رابطه باعث ایجاد اعتماد پایه‌ای و رشد پیوند عاطفی می‌شود.

• والدینی که انتظارات بالا، ساختار منطقی، انضباط و وظایف خانوادگی ارائه می‌دهند، موفقیت تحصیلی و رفتارهای مثبت کودک را افزایش می‌دهند.

• عوامل دیگر شامل خانواده کوچک‌تر، سن بالاتر مادر، خانواده دو والد، محیط تحریک‌کننده خانه، شغل پایدار والدین، درآمد کافی و مسکن مناسب است.

عوامل حفاظتی جامعه

• الگوی بزرگسال یا مربی پایدار که رابطه مثبت و مستمر ارائه دهد.

• پذیرش همسالان و روابط مثبت اجتماعی

• دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و منابع حمایتی، برنامه‌های بعد از مدرسه، محله‌های امن، مراقبت‌های بهداشتی و آموزش با کیفیت

این عوامل به کودکان کمک می‌کنند تا کمبودهای روابط حمایتی در خانه را جبران کنند و تاب‌آوری آن‌ها در برابر استرس و تروما افزایش یابد.

نقش متخصصان اطفال در تقویت تاب‌آوری

انجمن اطفال آمریکا (AAP) تاب‌آوری را به‌عنوان فرآیندی تعریف کرده که کودک با استفاده از عوامل حفاظتی از یک تجربه تروما عبور کرده و به وضعیت عاطفی و فیزیولوژیک پایه بازمی‌گردد.
AAP با همکاری مرکز مطالعات سیاست اجتماعی، رویکرد تقویت خانواده‌ها (Strengthening Families Approach) را اتخاذ کرده است که شامل پنج عامل حفاظتی کلیدی است:

1. تاب‌آوری والدین

2. دانش والدگری و تکامل کودک

3. ارتباطات اجتماعی

4. حمایت‌های عملی در زمان نیاز

5. شایستگی اجتماعی و عاطفی کودک

این رویکرد شامل اقدامات عملی برای حمایت از خانواده‌ها، مقابله با تروما و ارتقای سلامت روان کودک است و در سراسر آمریکا توسط متخصصان اطفال اجرا می‌شود.

مداخلات مبتنی بر شواهد برای تقویت محیط رشد کودک

مطالعه تأثیر عوامل منفی محیطی بر تکامل، رفتار و مسیر زندگی کودک می‌تواند گاهی دلسردکننده باشد. با این حال، متخصصان سلامت اطفال می‌توانند با مداخلات مبتنی بر شواهد به خانواده‌ها کمک کنند تا محیط‌های تحریک‌کننده و رشددهنده برای کودک ایجاد شود. این مداخلات باید در مراقبت‌های پیشگیرانه و ارتقای سلامت کودکان با رویکرد بهداشت عمومی ادغام شوند.

برنامه Reach Out and Read: ترویج مهارت‌های زبانی و سواد

مطالعات نشان می‌دهند که خواندن با کودک از سنین پایین مهارت‌های زبانی و سواد او را تقویت می‌کند. برنامه Reach Out and Read یکی از مداخلات مبتنی بر شواهد است که در طول ویزیت‌های اطفال اجرا می‌شود:

• پزشکان و کارکنان خانواده‌ها را در مورد اهمیت خواندن با صدای بلند آموزش می‌دهند.

• هر کودک از ۶ ماهگی تا ۵ سالگی در ویزیت‌های سلامتی، یک کتاب دریافت می‌کند.

• بیش از ۵۰۰۰ مرکز در سراسر آمریکا این برنامه را اجرا می‌کنند و سالانه ۴.۷ میلیون کودک را پوشش می‌دهند.

تحقیقات نشان داده‌اند که کودکان مشارکت‌کننده در این برنامه امتیازهای بالاتری در زبان گفتاری و درک مطلب دارند و والدین نیز بیشتر و با لذت با فرزندان خود می‌خوانند. این برنامه همچنین روابط والد-کودک را تقویت می‌کند و توصیه AAP این است که والدین هرچه زودتر پس از تولد، خواندن با کودک را آغاز کنند.

آموزش و مراقبت با کیفیت دوران کودکی

شرکت در برنامه‌های باکیفیت دوران کودکی تأثیر زیادی بر رشد اجتماعی، عاطفی و شناختی کودک دارد. متخصصان سلامت اطفال می‌توانند خانواده‌ها را از اهمیت و دسترسی به این برنامه‌ها آگاه کنند.

نمونه‌های موفق برنامه‌های پیش از دبستان

1. Head Start

   • از سال ۱۹۶۵ تاکنون بیش از ۳۲ میلیون کودک کم‌درآمد را تحت پوشش قرار داده است.

   • علاوه بر آماده‌سازی کودک برای مدرسه، خدمات بهداشتی و اجتماعی ارائه می‌دهد.

2. High/Scope Perry Preschool Study

   • کودکان کم‌درآمد در میشیگان بین سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۷ در برنامه پیش‌دبستانی با کیفیت بالا شرکت کردند.

   • نتیجه: در بزرگسالی موفقیت تحصیلی بیشتر، درآمد بالاتر، شانس استخدام بالاتر و احتمال دستگیری کمتر.

3. Abecedarian Program

   • کودکان در معرض خطر در کارولینای شمالی از ۴.۴ ماهگی در مرکز مراقبت با کیفیت شرکت کردند و به مدت ۵ سال ادامه یافت.

   • نتیجه: عملکرد تحصیلی بهتر، IQ بالاتر و احتمال ورود به دانشگاه تا ۴.۶ برابر بیشتر نسبت به گروه کنترل.

این تحقیقات نشان می‌دهند که آموزش باکیفیت دوران کودکی، نتایج مثبت طولانی‌مدت بر رشد شناختی و موفقیت تحصیلی کودک دارد.

تأثیر آموزش باکیفیت پیش از دبستان: مطالعه طولی شیکاگو

مطالعه طولی شیکاگو کودکان شرکت‌کننده در مرکز کودک-والد (CPC) را دنبال کرد. این مراکز، خدمات پیش‌دبستان و دبستان تا کلاس سوم ارائه می‌دهند و تمرکز آن‌ها بر خدمات جامع شامل تغذیه، سلامت، مشارکت والدین و مهارت‌های سوادآموزی بود.

نتایج این مطالعه نشان داد که شرکت‌کنندگان:

• نرخ فارغ‌التحصیلی بالاتر از دبیرستان

• کاهش افت تحصیلی

• استفاده کمتر از خدمات آموزش ویژه

• کاهش نرخ دستگیری نوجوانان

برنامه‌های توسعه CPC حتی بیش از پیش‌دبستان و مهدکودک به تنهایی، مزایای بیشتری ایجاد کردند؛ از جمله پیشرفت بیشتر در خواندن و کاهش استفاده از خدمات آموزش ویژه.

این مطالعات قدرت آموزش باکیفیت دوران کودکی همراه با مؤلفه‌های اجتماعی و جامعه‌سازی را برای بهبود مسیر زندگی کودکان محروم نشان می‌دهد. جیمز هکمن، برنده جایزه نوبل اقتصاد، و جک شونکوف، متخصص اطفال توسعه‌ای، تأکید کرده‌اند که سرمایه‌گذاری در محیط کودکان محروم در سال‌های اولیه زندگی، موثرترین راه برای تقویت نیروی کار آینده و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها است.

برنامه‌های مراقبت خانگی مادر و کودک

برنامه‌های مراقبت خانگی، خدمات خانواده‌محور، داوطلبانه و مبتنی بر نقاط قوت را به زنان باردار در معرض خطر و خانواده‌های دارای کودکان خردسال ارائه می‌دهند. اهداف این برنامه‌ها عبارتند از:

• مقابله با فقر

• حمایت از سلامت و والدگری

• ارائه آموزش در زمینه تکامل کودک، مهارت‌های والدگری و زندگی سالم

برنامه ملی مراقبت خانگی (MIECHV)

از سال ۲۰۱۰، برنامه Maternal, Infant, and Early Childhood Home Visiting (MIECHV) توسط وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا اجرا می‌شود. این برنامه‌ها به ایالت‌ها کمک مالی می‌کنند تا بر جوامع نیازمند، شامل کودکان در معرض فقر، سوء مصرف مواد یا سوءاستفاده کودکان تمرکز کنند.

نمونه برنامه‌های مراقبت خانگی

• Early Head Start

• Family Check-Up

• Healthy Families America

• Nurse Family Partnership

• Healthy Steps

• Parents as Teachers

این برنامه‌ها با هدف بهبود:

• سلامت مادر و کودک

• تکامل و آمادگی کودک برای مدرسه

• خودکفایی اقتصادی خانواده

• شیوه‌های والدگری مثبت

طراحی هر برنامه متفاوت است. به عنوان مثال:

• Nurse Family Partnership: مادران کم‌درآمد و نخستین بار باردار را قبل از ۲۸ هفته بارداری ثبت‌نام کرده و تا ۲ سالگی کودک، مراقبت‌های منظم ارائه می‌دهد.

• Healthy Families America: با خانواده‌هایی که بیش از یک کودک دارند، کار می‌کند.

انجمن اطفال آمریکا (AAP) از این برنامه‌ها حمایت می‌کند و متخصصان اطفال را تشویق می‌کند تا با برنامه‌های موجود در مناطق خود آشنا شوند و خانواده‌ها را هرچه زودتر ارجاع دهند.

برنامه‌های والدگری مثبت: تقویت رفتار کودک با حمایت والدین

والدین اغلب برای راهنمایی در تربیت کودک و مدیریت رفتارهای مشکل‌ساز به متخصصان سلامت اطفال مراجعه می‌کنند. این نیاز در خانواده‌هایی که کودکانشان دارای تشخیص‌های رفتاری مانند اختلال مخالفت‌جویانه یا ADHD هستند، بیشتر هم می‌شود.

مداخلات مبتنی بر شواهد برای والدین

متخصصان اطفال باید بدانند که برنامه‌های آموزش والدگری مبتنی بر شواهد وجود دارند که به خانواده‌ها کمک می‌کنند مهارت‌های لازم برای مدیریت رفتار کودک را یاد بگیرند. این برنامه‌ها از نظریه سیستم‌های خانواده، یادگیری اجتماعی و شرطی‌سازی عامل بهره می‌برند و تمرکز آن‌ها روی تعامل والد-کودک است.

والدین می‌آموزند چگونه با استفاده از تقویت مثبت، مربیگری و روش‌های دیگر، رفتارهای مطلوب کودک را تشویق کنند.

نمونه‌های برنامه‌های موفق

1. The Incredible Years

   • برنامه‌هایی برای والدین، معلمان و کودکان دارد.

   • شامل جلسات گروهی، ویدئو، نقش‌آفرینی و تمرین در منزل است.

   • از هرم والدگری استفاده می‌کند که در پایه آن بازی، گوش دادن، صحبت، توجه مثبت، تشویق و همدلی قرار دارد تا ابتدا رابطه والد-کودک و سلامت عاطفی کودک تقویت شود. مراحل بالاتر هرم شامل تشویق، تعیین محدودیت، نادیده گرفتن، هدایت مجدد و پیامدها است و تنها در راس هرم، تکنیک‌های زمان‌محدود و پیامدهای مستقیم اعمال می‌شوند.

2. Triple-P Positive Parenting Program

   • توسعه یافته در استرالیا و اجرا شده در ۲۵ کشور و ترجمه به ۱۹ زبان.

   • ارائه به صورت دوره‌های آنلاین، گروه‌های کوچک و برنامه‌های تخصصی برای کودکان دارای ناتوانی یا خانواده‌های در حال طلاق.

3. Parent-Child Interaction Therapy (PCIT)

   • درمانگر از پشت شیشه‌ای یک‌طرفه تعامل والد و کودک را مشاهده می‌کند.

   • والد با مربیگری مستقیم و بازخورد لحظه‌ای مهارت‌های والدگری را یاد می‌گیرد.

تحقیقات نشان می‌دهند که این برنامه‌ها رفتارهای مشکل‌ساز کودک را کاهش می‌دهند. با این حال، بسیاری از کودکان با مشکلات رفتاری هنوز از این مراقبت‌های مبتنی بر شواهد بهره نمی‌برند. بنابراین، آشنایی متخصصان سلامت اطفال با برنامه‌های موجود در منطقه خود، برای ارجاع به موقع خانواده‌ها بسیار مهم است.

برنامه‌های والدگری پیشگیرانه: Video Interaction Project (VIP)

در حالی که برنامه‌های والدگری مثبت معمولاً برای مدیریت رفتارهای مشکل‌ساز کودک یا چالش‌های تعامل والد-کودک طراحی شده‌اند، برنامه Video Interaction Project (VIP) یک گام جلوتر است و به عنوان پیشگیری اولیه برای بهبود والدگری در خانواده‌های کم‌درآمد و فقیر اجرا می‌شود.

• VIP در ویزیت‌های سلامت اطفال ادغام شده است و شواهد قوی از اثرات مثبت آن بر ارتقای مهارت‌های والدگری و رشد کودک وجود دارد.

• این برنامه از تولد کودک آغاز می‌شود و شامل تعامل با یک متخصص تکامل کودک در ویزیت‌های دوره‌ای سلامت کودک است.

• والدین هنگام انتظار برای دیدن پزشک، با اسباب‌بازی و کتاب بازی می‌کنند و فیلم کوتاهی از تعامل والد و کودک مرور می‌شود تا والد بازخورد مثبت بگیرد و نکاتی برای تعامل بهتر ارائه شود.

منابع و برنامه‌های رایگان والدگری مثبت

در کنار برنامه‌های حرفه‌ای، برنامه‌ها و اپلیکیشن‌های رایگان و وب‌بیس نیز وجود دارند که از اصول علمی والدگری مثبت بهره می‌برند:

1. Text4baby.org

   • ارائه پیامک‌های هفتگی سلامت مادر و کودک در انگلیسی و اسپانیایی.

   • ثبت‌نام رایگان در دوران بارداری یا با وارد کردن تاریخ تولد کودک.

2. VROOM (www.joinvroom.org)

   • اپلیکیشن و وب‌سایت با بازی‌های توسعه‌دهنده مغز برای کودکان، متناسب با سن کودک.

   • هر فعالیت توضیح کوتاهی از علم پشت آن ارائه می‌دهد و به والدین انگیزه می‌دهد.

3. Zero to Three (www.zerotothree.org)

   • برنامه‌های آموزشی رایگان شامل ویدئو، پادکست و خبرنامه ماهانه برای والدین و مراقبان.

4. CDC Learn the Signs. Act Early.

   • مجموعه ابزارهای رایگان شامل اپلیکیشن Milestone Tracker، کتابچه‌ها، نمودار رشد و راهنمایی برای والدین.

5. HealthyChildren.org (AAP)

   • وب‌سایت رسمی AAP با منابع علمی، ابزارها و راهنمایی‌های جامع برای والدین و مراقبان.

این منابع به والدین و مراقبان کمک می‌کنند تا رشد سالم کودک و تعامل مثبت والد-کودک را از همان سال‌های اول زندگی تقویت کنند.

Conclusion

The newborn’s brain has 100 million neurons with 50 trillion synapses. During early

childhood, these synapses proliferate, and those that are used are selectively strength-
ened while those connections that are neglected are pruned. This process continues into

adolescence and young adulthood in the prefrontal cortex. A child’s brain development
is highly sensitive to environmental factors. Parenting is the first critical environmental

factor influencing early brain and child development. By developing strong and nurtur-
ing relationships, parents foster secure attachment, as well as their child’s healthy cog-
nitive and social-emotional development. Parenting may be supported by intensive

programs, such as maternal-child home visiting, or by positive parenting programs
that are integrated into pediatric primary care or accessed through referral.
Quality child care and early education is the next level of environmental influence,
which can promote school readiness. A child’s community can also influence that
child’s development, behavior, and academic success. Strong communities exhibit
strong social capital, as well as opportunities and resources that are both concrete
and philosophical, supporting the child’s developmental progress. Cultural traditions,
customs, and beliefs, as well as exposure to screen-based technologies, can also impact
a child’s developmental trajectory.

Evidence informs us that environmental factors play a critical role in both child devel-
opment and brain development. Early childhood adversity and toxic stress can be

particularly harmful, causing disruption of the brain’s developing architecture and

resulting in negative impacts on memory, cognitive ability, self-regulation, and behav-
ioral responses. These responses to toxic stress can lead to poor educational and health

outcomes across the life course.
Poverty is a particularly potent, harmful influence on child development and behavior.
This is driven by poverty’s effect on parenting as well as on material hardship potentially
threatening the ability of parents to meet their children’s basic needs for food, clothing,
and shelter. Related parenting stress can lead to decreased emotional availability of
parents. Poor children are also more likely to experience a high level of stress that
is toxic.
Placement in foster care, usually due to child abuse and neglect, is often psychologically
traumatic for the child, as was the abuse or neglect leading to the placement. Rates of
developmental and mental health diagnoses are extremely high in foster children,
including posttraumatic stress disorder, developmental delays, and learning problems.

38
American Academy of Pediatrics Developmental and Behavioral Pediatrics

Foster children’s experiences can lead to difficulties in forming secure attachments to
adult caregivers, and multiple foster care placements further exacerbate this problem.

Resilience in the child may mitigate the impact of negative environmental factors.
Resilience includes the key characteristics of social competence, problem-solving skills,
critical consciousness of the surrounding environment, a sense of autonomy, and belief
in a positive future.

Although resilience is believed to be innate, its maturation may
be either nurtured or hindered by environmental factors. Protective influences include
caring and supportive relationships (most importantly with parents), parental high
expectations and support of academic success, and community protective factors, such
as strong social networks, safe neighborhoods, and high-quality child care, preschools,
and schools.
Pediatricians and other pediatric health care professionals have a critically important
role to play in optimizing environmental influences on child development and behavior.
This role includes:
■ Promoting positive parenting as part of the medical home through individual
counseling, integrating parenting programs, and referring families to evidence-based
programs and evidence-informed resources
■ Screening for developmental and behavioral problems as well as material hardship
and ensuring that families get the services they need
■ Monitoring families for signs of parental stress, especially maternal depression,
and looking for the early warning signs of child abuse and neglect
■ Connecting families to high-quality child care and preschool and to maternal-child–
home-visiting programs, if needed
■ Advocating for funding of programs that ameliorate negative environmental
influences on families
■ Helping parents to understand the importance of the child’s social-emotional
development and work with families to provide the stable, loving, and nurturing
environment that all children need to thrive
The policies, advocacy tools, and infrastructure of the AAP are readily available to all
pediatric health care professionals to assist in this important work.